Zorg- en hulpverleners vangen in de dagelijkse werking heel wat signalen op via allerlei kanalen. Ze vernemen problemen rechtstreeks van de betrokkenen of ervaren zelf knelpunten. Het is van belang dat deze signalen worden geregistreerd en er, indien mogelijk, oplossingen voor gezocht worden.

Het signalenbeleid vormt een geijkte manier om hiermee aan de slag te gaan.

Wat is een signaal?

Structurele signalen

Een (beleids)signaal is een terugkerend persoons- en situatie overstijgend probleem dat door zorg- en/of hulpverleners of burgers wordt opgemerkt en een structurele oplossing vraagt over organisaties of sectoren heen.

Doorgaans vinden burgers vrij vlot de weg naar de juiste zorg- en/of hulpverlening, maar dit geldt niet voor iedereen. Sommige mensen weten niet tot wie of tot welke organisatie zich te wenden, krijgen geen toegang tot zorg- en/of hulpverlening, e.d. Om een betere gezondheid en een hoger welzijn te creëren voor de inwoners van deze zone, is het belangrijk om dergelijke signalen op te pikken en te verdiepen opdat er gevolg aan kan gegeven worden.

Signalen die hier niet thuis horen

Een signaal is niet ontvankelijk als:

  • het de persoon, organisatie of situatie niet overstijgt. Er hoeven dan immers geen structurele oplossingen gezocht te worden.
  • het een individuele hulpvraag betreft.
  • het een uiting is van ontevredenheid over een bepaalde dienst- of hulpverlening, persoon of product. Dit is een klacht. Hiervoor wordt het best contact opgenomen met de betrokken dienst of organisatie.
  • het een hulpvraag is waarbij kan doorverwezen worden naar de sociale kaart.

Je kan hier je signaal registreren

Signalencyclus

Verzamelen van signalen

Een signaal kan gegeven worden aan de medewerkers van de Eerstelijnszone op een overleg, per mail, via het invulformulier op de website, …

Registreren en analyseren

Een medewerker neemt binnen de vijf werkdagen contact op met de indiener van het signaal en vermeldt het verdere verloop van de procedure. Wanneer het ontvangen signaal voldoet aan de hierboven beschreven definitie wordt het toegevoegd aan het signalenregister. De ontvangen signalen worden maandelijks besproken en geanalyseerd op het teamoverleg.

Actie

De weerhouden signaal worden voorgelegd aan de zorgraad. De aangewezen aanpak wordt verkend en indien mogelijk geïmplementeerd.

Feedback

De signaalgevers worden geïnformeerd over de opvolging van de signalen. In het eerste kwartaal van het kalenderjaar wordt een signalenbundel verspreid naar het netwerk.

Evaluatie

2-jaarlijks wordt deze cyclus geëvalueerd.

signaal van de maand

Signaal van de maand

Om te illustreren wat de kracht kan zijn van het signalenbeleid, zetten we elke maand een ontvangen signaal in de kijker, gekoppeld aan eventuele concrete acties die we rond dat signaal hebben ondernomen.

Januari 2025: verslavingszorg

In het najaar van ‘24 hebben we enkele signalen ontvangen m.b.t. verslavingszorg zoals: Welke hulpverlening is er beschikbaar in de regio's Aalst en Dender Zuid? Hoe leiden we toe naar dit aanbod? Is werken naar volledige abstinentie het doel? Wat als dit niet mogelijk is? Hoe gaan we om met de vraag naar veilige spuitruimtes?  

Opdat elke zorg- en/of welzijnsactor die in aanraking komt met mensen met een verslavingsproblematiek betekenisvol kan handelen vanuit zijn/haar positie willen we de hedendaagse visie en de nieuwe tendensen in de verslavingszorg in de verf zetten. Samen met ELZ Dender Zuid en het Netwerk GG ADS organiseren we hiertoe op 26 mei het event 'Reset & Rise: verslavingszorg anders bekeken’.  

Op dit event hebben we aandacht voor visie en tendensen, en reiken we handvaten aan om hiermee aan de slag te gaan. We voorzien ook een nodenbevraging over opleidingen en vormingen, een standenmarkt, en inspirerende groepssessies. Nadien gaan we aan de slag met de verworven informatie uit de bevraging en de geformuleerde noden en koppelen we hierover terug.   

 Meer weten? Klik hier.  

Februari 2025: tekorten in zorg en welzijn

Naar aanleiding van de vele signalen die we ontvingen over beperkte toegankelijkheid van huisartsen, zijn we samen met betrokken partners op zoek gegaan naar mogelijke antwoorden. Dit is een complexe opdracht omdat het verbeteren van de toegankelijkheid van zorg geen evidentie is en vaak te maken heeft met factoren waarop we geen invloed hebben, zoals de vergrijzende bevolking en de toenemende zorgvraag.

In een vereenvoudiging van een complexe realiteit kan je toegankelijkheid van zorg verbeteren door enerzijds te werken aan een daling naar de ‘vraag naar zorg’ en anderzijds een stijging van het ‘zorgaanbod’. We lichten hierbij twee acties toe, die zich elk op één aspect toespitsen.

Zorgvraag

Men kan stellen dat de zorgvraag is toegenomen. Tevens stellen de partners vast dat, naast alle terechte zorgvragen, ook het oneigenlijk zorggebruik is toegenomen. Dit zorgt voor veel (nodeloze) druk op het gezondheidszorgsysteem. Om burgers hiervan bewust te maken, hebben we opgeroepen tot een doordacht gebruik van de verschillende gezondheidszorgdiensten via de campagne 'Gebruik zorg, met zorg'. We koppelden tools zoals www.moetiknaardedokter.be en www.zoekgezond.be aan deze campagne om de burger bewust te maken over zijn/haar zorgvraag.

Lees hier alles over de campagne 'Gebruik zorg, met zorg'

Zorgaanbod

Het andere aspect waarop gewerkt kan worden, is het zorgaanbod. Het achterliggende idee is dat een toegenomen effectiviteit bij zorgaanbieders kan leiden tot een verbetering van de toegankelijkheid.

Samen met Huisartsenkring Aalst, stad Aalst en ELZ AMALO hebben we ingetekend op een projectoproep bij de Vlaamse overheid. Het project focust zich op mogelijkheden die er zijn om te innoveren binnen de eigen huisartsenpraktijk. We willen een werkinstrument ontwikkelen dat de huisartsen in deze zones ondersteunt bij het implementeren van verbeteringen die bijdragen tot een effectieve(re) werking van de praktijk.

Lees meer over het project

Maart 2025: alarmbelprocedure

In 2024 werden we gecontacteerd door de Vlaamse overheid met de vraag om de woonzorgcentra in onze regio op de hoogte te brengen van een mogelijke contaminatie in het drinkwater. Dit kon schadelijke gevolgen hebben voor kwetsbare ouderen. Het signaal kwam binnen dat niet alle aangewezen personen in de woonzorgcentra verwittigd werden. Om dit goed in kaart te brengen, hebben we de correcte gegevens opgevraagd. Van elk woonzorgcentrum in de regio hebben we de contactgegevens van de medewerker die we als eerste, als tweede en als derde dienen te contacteren in geval van calamiteiten.


Op basis van deze informatie hebben we een alarmbelprocedure uitgewerkt voor de woonzorgcentra bij noodsituaties. In 2025 evalueren we of deze alarmbelprocedure nog up-to-date is.

April 2025: doelgerichte zorg

Begin vorig jaar ontvingen we het signaal dat zorg- en hulpverleners het niet evident vonden om doelgerichte zorg (verder) te implementeren in de praktijk.

Om hierop in te spelen, hebben we alvast het volgende ondernomen:

  • In mei en november '24 organiseerden we de interprofessionele training doelgerichte zorg in samenwerking met VIVEL. Na deze training konden de deelnemers in gesprek gaan met hun patiënt/cliënt om de levensdoelen en -wensen te bespreken en op basis hiervan het zorg- en ondersteuningstraject vorm te geven. De nodige ondersteunende tools werden hen ook aangereikt.
  • Doelgerichte zorg kreeg een prominente plaats op het forum in december '24. De insteek hierbij was: doelgerichte zorg als katalysator voor meer geïntegreerde zorg.

We blijven inzetten op dit thema. Hierover later meer!

Mei 2025: gedeconventioneerde huisartsen

Op de klankbordgroep PZON van 24 oktober '24 werd het signaal door een deelnemer gegeven dat enkele huisartsen uit Aalst gedeconventioneerd zouden zijn. Er werden hierbij 2 bezorgdheden geuit, nl.:

  1. Is dit een algemeen gegeven?
  2. Waar kun je als burger deze informatie opzoeken?

Op het moment van schrijven (28/04/'25) zijn er slechts enkele huisartsen niet geconventioneerd in deze zone. Deze informatie kun je raadplegen via de website van het RIZIV.

Juni 2025: mantelzorg

Op de klankbordgroep PZON van 6 juni '25 gaven de deelnemers het signaal dat de term mantelzorg nog altijd onvoldoende gekend is, waardoor mensen die mantelzorg opnemen mogelijks geen beroep doen op professionele en/of financiële ondersteuning. Of niet weten waar ze een luisterend oor kunnen vinden.

Dit gegeven is niet nieuw. Door de campagne #dahadikeffenodig te ondersteunen tracht de ELZ zorg te dragen voor mantelzorgers. In de aanloop naar de opmaak van het meerjarenplan '27 - '32 wordt verkend of we bijkomende acties kunnen opnemen de komende jaren om mantelzorgers te ondersteunen.