Op deze pagina

Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden begrijpen vaak de adviezen van gezondheidsexperten niet. Het moeizame sociaal contact is een struikelblok van onze gezondheidszorg die sociale gezondheidsongelijkheid in de hand werkt. Het kan echter vermeden worden wanneer huisartsen, apothekers, kinesisten... de signalen van beperkte gezondheidsvaardigheden op tijd opvangen. Leer de gezondheidsvaardigheden van je patiënten te versterken met onze must do's.

Wat zijn gezondheidsvaardigheden?

We hebben gezondheidsvaardigheden nodig om gezondheidsinformatie te kunnen vinden, begrijpen en toepassen. Lage gezondheidsvaardigheden hangen samen met een slechtere gezondheid. Mensen met lage gezondheidsvaardigheden houden er vaker een ongezonde leefstijl op na, ondervinden minder goede toegang tot de (preventieve) gezondheidszorg en lijden vaker aan chronische aandoeningen. Redenen genoeg dus om gezondheidsvaardigheden serieus te nemen.

Waarom zijn gezondheidsvaardigheden nodig?

Tot 40 % van de bevolking heeft het wel eens moeilijk om je te begrijpen en adviezen toe te passen. Het is onrechtvaardig dat mensen met minder gezondheidsvaardigheden ook minder kans op een gezond leven hebben en daar kan jij als diëtist, huisarts, maatschappelijk werker, gezondheidscoach … wat aan doen. Wanneer jij je schriftelijke én mondelinge communicatie wél afstemt op de gezondheidsvaardigheden van de groep of persoon waarmee jij werkt aan gezondheid, kan je ervoor zorgen dat de informatie op maat is en dat er een betere kwaliteit van duurzame motivatie is.

Must-do’s?

Om lage gezondheidswaardigheden te herkennen let je best op:

  • enkele indicatoren: (geen) diploma lager onderwijs, hogere leeftijd, praktisch beroep of laaggeschoold werk, beperkte kennis van het Nederlands;
  • enkele gedragsmatige signalen: persoon stelt weinig vragen, adviezen worden niet gevolgd, medicatie wordt niet/onjuist ingenomen …

Het is niet zo eenvoudig: de aanwezigheid van één signaal betekent nog niet dat iemand lage gezondheidsvaardigheden heeft. Bovendien kunnen mensen heel goed hun lage gezondheidsvaardigheden verstoppen.

Om rekening te houden met lage gezondheidsvaardigheden kan je wanneer je rechtstreeks contact hebt met de doelgroep:

  • zorgen voor een warme welkom en open houding, zonder te oordelen zodat de persoon zich op zijn gemak kan voelen;
  • gezondheidsvaardigheden bespreekbaar maken, bv.: “Veel mensen hebben moeite met het invullen van formulieren, hoe is dat voor u?”;
  • rustig, gestructureerd en duidelijk praten met handgebaren en pauzes;
  • de terugvraagmethode gebruiken, bv.: “Ik wil weten of ik het goed heb uitgelegd. Kan je me even zeggen wat ik verteld heb?”. Hierna kan je, indien nodig, bijstellen of aanvullen;
  • spreken op A2-B1-niveau: of je nu écht op B1-niveau spreekt, kan je nagaan via een toolkit.
  • informatie verspreiden over meerdere contactmomenten;
  • visueel materiaal gebruiken om dingen uit te leggen en een gesprek op gang te brengen en
  • mensen stimuleren om vragen te stellen.

Je kan ook rekening houden met lage gezondheidsvaardigheden in gedrukt of geschreven materiaal. Enkele tips hiervoor:

  • Gebruik toegankelijke taal met korte woorden, structuur … en waak over een logische opbouw.
  • Ga voor een toegankelijke vormgeving door bijvoorbeeld het aantal woorden per pagina te beperken, witruimtes in te lassen, een horizontale tekstrichting te kiezen, regelmatig tussentitels te gebruiken …
  • Betrek de doelgroep bij het schrijven en vormgeven zodat degene die je boodschap ontvangt die zelf ook als toegankelijk ervaart.
  • Ga voor een duidelijke kernboodschap die meteen opvalt.
  • Gebruik visueel (herkenbaar en relevant) materiaal zoals een duidelijke afbeelding of een filmpje.
  • Benut meerdere kanalen zoals een folder, gesprek, sms …
  • Hou rekening met (het gebrek aan) digitale vaardigheden.

Aan de slag? Deze handige info en tools helpen je op weg!

De praktische gids ‘Hoe kan je concreet gezondheidsvaardigheden versterken’ van Gezond Leven helpt je op weg.

De E-learnings van onze menukaart:

Menukaart e-learnings