Info verpleegkundigen

Meer informatie over de rol van de thuisverpleegkundige in de herfstvaccinatie: klik hier

Info artsen

Meer informatie over de rol van de huisarts in de herfstvaccinatie: klik hier

Info apothekers

Meer informatie over de rol van de apotheker in de herfstvaccinatie: klik hier

Waarom vaccineren dit najaar?

  • Vaccinatie tegen zowel COVID-19 als griep hebben als voornaamste doel om kwetsbare personen te beschermen tegen zware ziekte met ziekenhuisopname of overlijden.
  • Naast individuele bescherming zorgt vaccinatie er ook voor dat minder mensen een beroep moeten doen op hun arts of ziekenhuis. Hierdoor hebben zorgverleners, die het altijd druk hebben in het najaar, nog voldoende tijd om zorg te dragen voor mensen met andere zorgnoden.
  • De beschikbare COVID-19-vaccins hebben al bewezen uitstekend bescherming te bieden tegen zo’n zwaar ziekteverloop. Die bescherming neemt echter na een paar maanden af. Vandaar beveelt de Hoge Gezondheidsraad aan dat kwetsbare personen zich in het najaar opnieuw laten vaccineren tegen COVID-19.

Wie behoort tot de doelgroep voor deze herfstcampagne 2023?

Voor de herfststrategie tegen COVID-19 volgt Vlaanderen het advies van de Hoge Gezondheidsraad nauw op.

De Hoge Gezondheidsraad definieert onderstaande doelgroepen als prioritair:

Voor volwassenen (groep 1, 2 en 3):

Groep 1:

  • Personen van 65 jaar en ouder.
  • Personen die in een instelling voor langdurige zorg (ILZ) of verpleeghuis wonen.
  • Zwangere vrouwen in elk stadium van de zwangerschap.
  • Personen van 18 jaar of ouder met ten minste één comorbiditeit (pulmonale, hepatische, renale, metabole, cardiale, neurologische oorsprong, ernstige psychische aandoeningen, ernstige verstandelijke beperkingen, en bepaalde zeldzame ziekten).
  • Personen van 18 jaar of ouder met immunosuppressie als gevolg van ziekte of behandeling (bijvoorbeeld orgaan- of stamceltransplantatie, immunomodulerende medicijnen, kankerbehandeling, primaire immuundeficiëntie, nierdialyse, infectie met HIV).

Groep 2:

  • Alle “personen werkzaam in de gezondheidszorg”, in- en buiten zorginstellingen (vergelijkbaar met seizoensgriepvaccinatie). Onder personen werkzaam in de gezondheidszorg worden volgende doelgroepen verstaan:
    • Gezondheidsprofessionals:
      • Artsen, tandartsen, fysiotherapeuten, apothekers, paramedici
      • Verpleegkundigen, verloskundigen, verzorgers, klinisch psychologen, paramedici, technici en assistenten
    • Andere werknemers (niet behorend tot de gezondheidszorg) in verzorgingstehuizen, waaronder vrijwilligers, stagiairs en studenten
    • Andere werknemers in ziekenhuizen: niet-artsen in loondienst, administratieve en andere medewerkers
    • Mantelzorgers

Groep 3:

  • Alle personen die in hetzelfde huishouden wonen als ernstige en zeer ernstige immuungecompromitteerde patiënten

Voor kinderen en adolescenten tot 18 jaar:

  • Kinderen die immuungecompromitteerd zijn als gevolg van immunosuppresieve behandeling, primaire immuundeficiënties (PID), ernstige chronische ziekten of bepaalde zeldzame aandoeningen (waaronder het syndroom van Down met bij behorende comorbiditeiten of immunologische stoornissen.
  • Kinderen van 6 maanden tot en met 4 jaar met immunosuppressie of met ernstige chronische aandoeningen kunnen door hun pediater gevaccineerd worden. Gezonde kinderen van deze leeftijd kunnen op vraag en met toestemming gevaccineerd worden in een pediatrisch referentiecentrum.

Wat is de timing vaccinatie najaar 2023?

  • Aanbeveling HGR: gelijktijdige toediening COVID-19 en griep vaccin in oktober 20232
    • Griep- en COVID-vaccinatie kunnen gelijktijdig toegediend worden. Dat moet nog altijd gebeuren met twee aparte vaccins, waarbij een vaccin per arm kan worden toegediend.
tabel timing covid vaccinatie
  • Gelijktijdigheid: Slechts 2 weken overlap tussen aanbeveling griep – covid (16/10-31/10)
  • Tijdigheid: De verwachte piek COVID-19 situeert zich tussen 1 en 30/11 è Dit betekent dat vaccinatie vóór deze periode noodzakelijk is.
  • Beschikbaarheid: : Influenzavaccin wordt pas verwacht tegen eind oktober, het nieuwe COVID-vaccin van Pfizer, gebaseerd op de XBB-variant, is reeds beschikbaar en kan besteld worden vanaf 4 september.
  • Meest kwetsbare groepen (WZC + kwetsbaren op individuele vraag)
    • Tijdigheid primeert
    • Start COVID-vaccinatie ten laatste 15 september 2023 voor deze groepen
    • Geen simultane toediening griep-COVID
    • Indien wetenschappelijk/medisch wenselijk: opnieuw vaccin met nieuwste vaccin na 3 maanden mogelijk
  • Overige aanbevolen doelgroepen:
    • De overige prioritaire doelgroepen kunnen aansluitend gevaccineerd worden eind september. Covid-vaccinatie gebeurt best voor eind oktober.
    • Keuze voor gelijktijdige toediening ligt bij burger/vaccinator
    • Als geopteerd wordt om beide vaccins niet gelijktijdig toe te dienen, wordt idealiter eerst gevaccineerd tegen covid. We verwachten dat coronabesmettingen sneller de ronde zullen doen dan griepbesmettingen.
  • Rest van de bevolking:
    • Vaccinatie mogelijk op individuele vraag

Waar plaatst men de VAPH-voorzieningen in deze tijdstabel?

  • Bewoners van VAPH instellingen zullen ook gevaccineerd kunnen worden, gezien zij in een instelling verblijven voor langdurige zorg.
  • Gezien de minder oude leeftijd van de residenten van de VAPH instellingen, zouden we de boodschap willen meegeven dat de tijdigheid hier minder primeert

Met welk vaccin zal gevaccineerd worden?

  • Eind augustus heeft het Europees Geneesmiddelenagentschap haar goedkeuring gegeven voor het nieuwe, aangepaste vaccin Comirnaty XBB 1.5 van Pfizer/BioNTech. Het zijn monovalente vaccins gebaseerd op de ‘XBB’ variant van het coronavirus. Een dag later zette ook de Europese Commissie het licht op groen voor de implementatie ervan in Europa.
  • Dankzij die goedkeuringen, zijn deze aangepaste vaccins nu beschikbaar. We zullen dus enkel de aangepaste XBB-vaccins gebruiken voor de covidvaccinatie.
  • Deze kunnen vanaf 4 september worden besteld.

Hoe bestellingen plaatsen?

  • Woonzorgcentra kunnen vanaf 4 september 2023 covid-vaccins bestellen (griepvaccins in de loop van oktober). Het gaat om vaccins van Pfizer die gebaseerd zijn op de XBB-variant. De bestelmogelijkheden voor covid-vaccins worden afgesloten op 30 september 2023. Andere vaccinatoren kunnen vanaf 11 september 2023 de covid-vaccins bestellen.
  • Wanneer je je aanmeldt op Vaccinnet kom je op een pagina waar je kan klikken op de knop ‘je bestellingen beheren’.
  • Heb je 1 of enkele vaccins nodig, wend je tot een collega die nog over een voorraad beschikt. Het lokale aanspreekpunt (zie verder) voor apothekers kan je hierbij ook helpen.
  • De covid-vaccins zullen steeds per volledige verpakking van 10 flacons besteld moeten worden. Elke flacon bevat 6 dosissen. Dit geldt zowel voor CRA’s als voor apothekers/huisartsen – voor nieuwe vaccin is dit nog niet gekend.
  • Er wordt gewerkt met RTU-vials (Ready-To-Use), wat wil zeggen dat er niet verdund moet worden.
  • De vaccins zijn 10 weken houdbaar (tussen 2°C en 8°C) vanaf het moment van ontdooien, dus in de praktijk zijn de vaccins 2 maanden na levering (afhankelijk van hoe snel na ontdooiing de levering gebeurt) houdbaar. De houdbaarheid van de vaccins is nog steeds 6 uur na het aanprikken van de flacon.
  • Bestelfrequentie per vaccinator is beperkt omwille van transporktkost
    • Dit geldt zowel voor CRA’s in WZC (max.2) als voor apothekers (max. 2) en huisartsen (max. 3)
    • Dit is voor WZC’s mogelijks een probleem (bewoners oud vaccin + medewerkers nieuw vaccin + griep + extra nieuw vaccin voor bewoners) è indien nodig zal nog een extra bestelling kunnen, dat wil men dan bekijken
  • Na bestelling worden vaccins binnen 7 à 10 werkdagen geleverd (organiseren in functie van leveringstermijn !) è 10 weken houdbaar bij 2-8° gezien levering in ontdooide toestand
  • Steeds bestellen en leveren per 10 vials (multidose: 6 tot 7 dosissen per vial), zowel voor CRA’s als voor apothekers/huisartsen – voor nieuwe vaccin is dit nog niet gekend
  • Men is er zich echter van bewust dat zeker in die eerste fase vaccins zullen verloren gaan, maar vraagt om, zeker bij 2de fase, maximaal af te stemmen (bv. dubbel rol van huisarts die bestelt als CRA, maar meteen ook individuele bestelling voor eigen praktijk meerekent).
  • De materialen [spuitjes en naalden (low-dead volume)] worden meegeleverd met de vaccins. Omdat deze materialen apart worden vervoerd, is het mogelijk dat de materialen niet op hetzelfde moment worden geleverd dan de vaccins. Zowel de vaccins als de materialen worden binnen 10 werkdagen geleverd.

Wat is wettelijk toegestaan na ontvangst van vaccins via Movianto (logistieke partner)?

tabel met informatie
  • Zowel verpleegkundigen, huisartsen als apothekers mogen opgetrokken covidvaccin-spuiten vervoeren, op voorwaarde dat de kwaliteit wordt gegarandeerd, namelijk: schokvrij, onder 25°C en maximum zes uren na optrekken.
  • Opgelet: de covid-vaccins moeten binnen zes uren ‘na optrekken’ toegediend worden en niet 'na vertrek'. Het is daarom aangeraden het verval-uur op de spuit te noteren.
  • Fractionering noodzakelijk in gecontroleerde omgeving m.a.w. als dit bv. voor een WZC niet mogelijk is in eenheden van 10 vials, dan is coördinatie via bv. apotheker die meerdere WZC’s kan combineren, waarschijnlijk efficiënter.
  • Ontdooide vaccins vervallen op 2-8°C na 10 weken.
  • Eens uit de koelkast zijn vials 12u bruikbaar bij een temperatuur < 25°C. Die 12u begint te lopen van zodra uit de koelkast. Dus, terug in de koelkast plaatsen helpt niet.
  • Voorbereide spuitjes zijn 6u bruikbaar.

Wie mag vaccins toedienen?

  • Toediening door erkende vaccinatoren
  • Mogelijke vaccinatoren per doelgroep
aanbevolen doelgroep tabel

Let op: niet elke apotheker is gekwalificeerd om COVID-19 vaccins toe te dienen. Zoek hier op basis van uw adres, postcode of woonplaats welke apothekers in uw buurt COVID-19-vaccins kunnen toedienen (vink de optie "COVID-vaccinatie" aan).

Wat wordt verwacht van vaccinatoren?

  • Tijdige communicatie naar eigen patiënten, al dan niet met persoonlijk aanschrijven.
  • Aanbieden van vaccin via vaccinatiemoment of doorverwijzen naar collega-vaccinatoren (overzicht per gemeente wordt ter beschikking gesteld van huisartsen, apothekers en verpleegkundigen)
  • Bestellen/toedienen/registratie vaccins via Vaccinnet

Komt er een mobiel vaccinatieteam met verpleegkundigen voor minder mobiele personen?

  • Gezien het heel beperkte aantal burgers voor wie dit nodig was in de voorbije algemene vaccinatiecampagnes, werd beslist om dit op dit moment niet centraal te organiseren binnen onze Eerstelijnszone.
  • Minder mobiele personen, voor wie verplaatsing naar een huisarts / apotheker niet mogelijk is, nemen contact op met hun huisarts.
  • Hij/zij kan beslissen om aan huis te vaccineren met een consult bij de patiënt thuis of kan een verpleegkundige contacteren om dit op te nemen.
  • Er is hiervoor een ‘staand order’ van de behandelende huisarts nodig. Dit formulier is hetzelfde als voor griepvaccinatie, of eender welk staand order. Op dit formulier moet staan bij welke patiënt het staand order toegepast moet worden, de voorwaarden voor de toepassing (dosis, wijze van toediening), naam/handtekening/RIZIVnummer van de behandelende arts . Een staand order geldt enkel voor patiënten van de voorschrijvende arts.

Vaccinatie van volgende doelgroepen via de ziekenhuizen:

  • Alle zorgverleners, met inbegrip van alle medewerkers die in contact komen met de patiënten in het ziekenhuis.
  • Risicogroepen die frequent het ziekenhuis bezoeken voor een behandeling een boostervaccin aanbieden è dialysepatiënten, oncopatiënten, diabetespatiënten, immuungecompromitteerde patiënten en patiënten met zeldzame aandoeningen
  • Voor personeel: bestelling mogelijk via AGD of de eigen apotheek

Voor risicogroepen: bestelling mogelijk via eigen apotheek

Welke rol kan/mag de arbeidsgeneeskundige dienst opnemen in deze campagne?

Vlaanderen houdt zich voor de Covidvaccinatie strikt aan de aanbeveling van de Hoge gezondheidsraad.

  • Geen systematisch aanbod naar anderen dan de bepaalde risicogroepen.
  • Burgers die buiten de doelgroepen vallen kunnen zich op individuele basis voor vaccinatie wenden tot hun huisarts of de apotheker.
    • Het is niet de bedoeling dat bedrijven systematisch aanbod doen naar andere werknemers dan zorgpersoneel.
    • Hoewel Vlaanderen voldoende vaccins heeft voor alle risicogroepen, zou een dergelijk initiatief het risico inhouden op een tekort aan vaccins voor diegenen die het grootste risico lopen.

Wat is de kostprijs van deze vaccinatie voor de burger?

  • COVID-19-vaccinatie blijft gratis (voor iedereen).
  • Als je je laat vaccineren door je huisarts, betaal je wel het huisartsbezoek.