Hoe verbeter je de toegang tot zorg voor mensen met een verstandelijke handicap?

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) heeft een onderzoek uitgevoerd om na te gaan welke barrières de toegang tot routinezorg voor mensen met een handicap in de weg staan. De studie resulteerde in 8 concrete doelstellingen, onderverdeeld in 25 actiepunten. Een van de gemeenschappelijke noemers is dat zorgverleners meer tijd moeten krijgen om voor deze patiënten te zorgen. Een andere belangrijke bevinding is dat veel van de voorgestelde oplossingen ten goede kunnen komen aan een veel bredere groep dan alleen mensen met een verstandelijke handicap.

8 doelstellingen en 25 actiepunten

Aan het einde van de studie zijn 25 actiepunten geformuleerd om 8 concrete doelstellingen te bereiken

Mensen met een verstandelijke handicap ondersteunen en aanmoedigen om hun gezondheid in eigen handen te nemen (door hen duidelijke informatie, instrumenten en middelen aan te reiken die aangepast zijn aan hun begripsniveau en door hun naasten hierbij ook te ondersteunen)
Voorwaarden scheppen om hun opvolging in 1ste lijn te verbeteren (door ervoor te zorgen dat zij systematisch een vaste huisarts en een globaal medisch dossier hebben, door de toegang tot screening te verbeteren, enz.)
Problemen met de geografische toegankelijkheid van de zorg oplossen (door bepaalde zorg in hun woonomgeving te verlenen, hun vervoer te vergemakkelijken, de aanwezigheid van een naaste bij ambulanceritten mogelijk te maken, enz.)
De beschikbaarheid van zorgverleners tijdens raadplegingen en visites vergemakkelijken door mogelijkheden te bieden voor langere consultaties
De ziekenhuisomgeving gastvrijer en efficiënter maken voor deze personen (door hen te allen tijde door iemand uit de entourage te laten vergezellen, inclusief de mogelijkheid van een eenpersoonskamer zonder extra kosten om het verblijf van die persoon uit de entourage te vergemakkelijken, door het onthaalpersoneel op te leiden, enz.)
De vaardigheden van het personeel in de gehandicaptensector versterken (door hen instrumenten aan te reiken om klachten te decoderen en bepaalde symptomen te herkennen, door het wettelijk kader voor het verlenen van zorg door niet-verplegend personeel te verduidelijken, enz.)
De vaardigheden versterken van zorgverleners die niet vertrouwd zijn met de gehandicaptensector (door hen een opleiding aan te bieden om beter te communiceren met mensen met een verstandelijke handicap, door richtlijnen op te stellen, door hen te informeren over bestaande verenigingen, enz.)
Het ontwikkelen van datacollectie van gegevens en statistieken over de gezondheid van mensen met een verstandelijke handicap om hun behoeften beter in kaart te brengen en hun gezondheidstoestand te monitoren. De eerste stap zou zijn een systeem te ontwikkelen om deze mensen in databanken te identificeren.

Belangrijke bevindingen

De vastgestelde barrières worden ook ondervonden door vele andere personen wiens persoonlijke capaciteiten geen volledige toegang tot de bestaande diensten mogelijk maken. Veel van de in het rapport voorgestelde oplossingen zouden ook ten goede komen aan een veel groter deel van de bevolking dan alleen mensen met een verstandelijke handicap.
Een van de barrières is het gebrek aan tijd van het netwerk van de persoon met handicap en de zorgverlener. Als zorgverleners niet de tijd hebben om het dossier van de persoon te bekijken, naar hem te luisteren of - vooral - de dingen in eenvoudige bewoordingen uit te leggen en zich ervan te vergewissen dat hij het begrepen heeft, komt de therapeutische relatie onmiddellijk in het gedrang. Als de personen uit de entourage geen tijd kunnen vrijmaken om de persoon voor te bereiden op een medische consultatie, hem gerust te stellen, vooraf uit te leggen wat er gaat gebeuren of hem te begeleiden, kan dit ook de toegang tot de zorg bemoeilijken.
Meer aandacht besteden aan de centrale rol van de (informele of professionele) entourage van mensen met verstandelijke handicap. Want in veel gevallen kan de toegang tot de gezondheidszorg "simpelweg" worden verbeterd door mensen met een verstandelijke handicap toe te staan zich te laten vergezellen wanneer zij dat wensen door iemand die zij vertrouwen en die hen geruststelt.

Het rapport

Het KCE maakte een synthese van het rapport.
Klik hier voor meer informatie en het rapport.