De diagnose dementie vaststellen is niet eenvoudig. Vergeetachtigheid en gedragsveranderingen kunnen veel verschillende oorzaken hebben. Wil je weten of er sprake is van dementie? Ga dan eerst langs bij jouw huisarts, neem daarbij het ingevulde formulier ‘niet-pluis gevoel’ mee.

De huisarts doet onderzoek, brengt je klachten in kaart. De huisarts kan voor een uitgebreider onderzoek je ook doorverwijzen naar een specialist bij de geheugenkliniek of het dagziekenhuis geriatrie. Je kan op eigen initiatief contact opnemen met de geheugenkliniek of het dagziekenhuis geriatrie.

Als een familielid dementie heeft, maak je je misschien wel zorgen of jij ook dementie krijgt. Gelukkig is dementie in de meeste gevallen niet erfelijk. Maar welke rol spelen genen bij dementie? Is het verstandig om erfelijkheid te laten onderzoeken?

Dementie is een progressieve ziekte. Dat betekent dat de gevolgen van de ziekte steeds in ernst toenemen en dat het aantal gevolgen (symptomen) ook toeneemt. Hoewel de ziekte bij iedereen anders verloopt, wordt dementie vaak in fases verdeeld. Dat kan artsen helpen om beslissingen te maken over behandeling of medicijnen of geeft zorgprofessionals inzicht in waar ze op moeten letten.

De fasen zijn een soort ‘gemiddeld’ verloop van de ziekte. Hierdoor zijn de fasen ook niet scherp begrensd en lopen ze in elkaar over. Hoe dementie precies verloopt, hangt af van de soort dementie en de persoon die het heeft.

Helaas is er nog geen medicijn dat dementie kan genezen. Wel bestaan er medicijnen die de ziekte kunnen vertragen of verschijnselen kunnen verminderen. Deze medicijnen werken alleen bij bepaalde vormen van dementie, zoals de ziekte van Alzheimer. Hoe goed de medicijnen werken verschilt per persoon.

Dementie heeft gevolgen voor de rijvaardigheid. Het vinden van de weg, het inschatten van verkeerssituaties en het snel reageren in onverwachte situaties wordt moeilijker. Het kan tot gevaarlijke situaties leiden, en dan is autorijden niet meer verantwoord.

Maak je je hierover zorgen of heb je vragen? Ga hierover in gesprek met je huisarts en/of neuroloog.

Wanneer je als bestuurder van een (gemotoriseerd) voertuig de diagnose van dementie krijgt, moet je bij de dienst Bevolking van de stad of gemeente je rijbewijs binnen de vier werkdagen inleveren. Daarna is het wel mogelijk om bij het CARA (centrum voor rijgeschiktheid en voertuigaanpassing) een rijvaardigheidstest af te leggen. Die gespecialiseerde dienst is een afdeling van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid.

Als uit de rijvaardigheidstest blijkt dat je de auto nog goed kunt besturen, zal het CARA een rijgeschiktheidsattest afleveren. Hiermee kun je je oorspronkelijke rijbewijs weer afhalen bij de dienst Bevolking van je stad- of gemeentehuis.

Het is mogelijk dat ze je beperkingen zullen opleggen, zoals niet mogen rijden wanneer het donker is of uitsluitend in de eigen gemeente mogen rijden. Zulke wijzigingen moet je doorgeven aan de verzekeringsmaatschappij, anders ben je misschien niet correct verzekerd.

Uiteraard heeft een beperkte mobiliteit een grote impact op je dagelijkse functioneren, maar het is belangrijk een goed evenwicht te vinden tussen persoonlijke belangen en de verkeersveiligheid.

Tegen dementie bestaat helaas nog geen medicijn. Maar het wordt steeds duidelijker dat het risico op dementie op hoge leeftijd stevig verlaagd kan worden door een hersengezonde leefstijl op middelbare leeftijd (40 tot 75 jaar).

Dementie is een verzamelnaam voor ruim vijftig ziektes. Deze ziektes tasten de hersenen aan en zorgen voor een geleidelijke achteruitgang van iemands geestelijke gezondheid.

1. Vroegtijdige zorgplanning

• Wat?
  Vroegtijdige zorgplanning is een dynamisch en continu proces waarbij een persoon, in samenspraak en reflectie met zijn naasten en hulpverleners, op voorhand voorkeuren formuleert over de manier waarop hij verzorgd wenst te worden op het moment dat hij zelf niet langer in staat is om die beslissingen te nemen.
• Waarom?
  Vroegtijdige zorgplanning geeft jezelf en je naasten gemoedsrust, en biedt zorgverleners een houvast om de zorg zoveel mogelijk af te stemmen op jouw noden en wensen.
• Meer informatie?
  www.vroegtijdigezorgplanningbijdementie.be

2. Wilsverklaringen

• Negatieve wilsverklaring
  In een negatieve wilsverklaring kun je aangeven wat je als persoon niet wilt dat er nog wordt gedaan in de situatie waarin je je eigen wil niet meer kenbaar kunt maken.
  -> Meer informatie? www.leif.be/voorafgaande-zorgplanning/negatieve-wilsverklaring

• Wilsverklaring euthanasie
  In een wilsverklaring betreffende euthanasie heb je de mogelijkheid te verzoeken dat euthanasie wordt uitgevoerd indien je op onomkeerbare wijze het bewustzijn verliest.
  -> Meer informatie? www.leif.be/voorafgaande-zorgplanning/wilsverklaring-euthanasie

• Wilsverklaring inzake de wijze van teraardebestelling
  In een wilsverklaring betreffende de wijze van teraardebestelling kun je je keuzes met betrekking tot je uitvaart bekendmaken.
  -> Meer informatie? www.leif.be/voorafgaande-zorgplanning/wilsbeschikking-teraardebestelling

• Wilsverklaring voor donatie lichaamsmateriaal
  Met de verklaring voor de donatie van lichaamsmateriaal kun je vier beslissingen nemen met betrekking tot de donatie van menselijk lichaamsmateriaal na overlijden. Zo kun je aangeven of je al dan niet instemt met orgaan-, weefsel- of celdonatie voor wetenschappelijk onderzoek of de ontwikkeling van nieuwe behandelingen.
  -> Meer informatie? www.leif.be/voorafgaande-zorgplanning/verklaring-voor-orgaandonatie

• Wilsverklaring lichaamsschenking aan de wetenschap
  Met de verklaring lichaamsschenking aan de wetenschap kun je aangeven of je al dan niet wilt dat je lichaam na het overlijden wordt afgestaan voor wetenschappelijk onderzoek.
  -> Meer informatie? www.leif.be/voorafgaande-zorgplanning/lichaamsschenking-aan-de-wetenschap