Op deze pagina

Uit de tussentijdse conclusies blijkt dat er veel uitdagingen in de zone zijn, waarin Eerstelijnszone Antwerpen Centrum (on)rechtstreeks een rol kan spelen. Gelukkig zijn er ook heel wat kansen! Kansen die we vooral samen met de betrokken partners in de algemene vergadering en de bredere achterban kunnen aanpakken.

🗺️ Grondgebied

Eerstelijnszone Antwerpen Centrum bestaat uit vijf postcodes binnen de Stad Antwerpen:

  • 2000 Antwerpen,
  • 2018 Antwerpen,
  • 2050 Antwerpen Linkeroever,
  • 2060 Antwerpen
  • en 2600 Antwerpen Berchem.
kaartje ELZA Centrum

🧑🏾‍🤝‍🧑🏻 Bevolkingscijfers en gezondheidscijfers (demografische ontwikkelingen)

Eerstelijnszone Antwerpen Centrum is dichtbevolkt, vooral binnen de Antwerpse Ring. Er wonen 203 295 mensen in onze zone.

Wat valt nog op?

  • De grootste groep mensen bevindt zich in de leeftijdscategorie van 25 tot 29 jaar.
  • Ongeveer 53% van de inwoners in de zone komt uit een (niet-) Europees land buiten België.
  • Er zijn meer dan 140 verschillende nationaliteiten op ons grondgebied
  • In verschillende wijken binnen de zone heeft meer dan 10% van de inwoners het statuut van een persoon met een chronische aandoening. Enkele voorbeelden:
    • Linkeroever (15%),
    • Markgrave (15%)
    • en Sint-Andries (14%).

Mentale gezondheid

  • Een bevraging over mentale gezondheid leverde de volgende resultaten op:
    • In Linkeroever heeft 27% last van psychische problemen.
    • In Linkeroever heeft bijna de helft van de bevraagden last van een slaapstoornis.
    • In Antwerpen Zuid heeft 63% last van stress.

Hoe zetten we in op het thema gezondheid?

  • Met de actie Bewegen op Verwijzing (BOV) worden mensen met een gezondheidsrisico op weg geholpen naar een actiever leven. Dit gebeurt door professionele begeleiding door een BOV-coach en een beweegplan op maat.
  • ELZA Centrum informeert: we organiseren drie tot vier keer per jaar infosessies voor eerstelijnsprofessionals. In deze sessies worden partners en organisaties uitgenodigd binnen een bepaald thema om zichzelf of een project voor te stellen.
  • De website ‘Het Helpt’ (aanbod hulp bij psychische klachten) wordt verdergezet in samenwerking met de drie andere Antwerpse Eerstelijnszones.

💳 Economische ontwikkelingen

  • In verschillende postcodes en wijken in Eerstelijnszone Antwerpen Centrum ligt het cijfer rond de verhoogde tegemoetkoming hoog. Enkele voorbeelden:
    • 2060 Antwerpen Noord: 48%,
    • 2050 Linkeroever: 40%,
    • wijk Centraal Station: 41%
    • en wijk Haringrode: 36%.
  • 27% van de Antwerpse kinderen groeit op in kansarmoede. De cijfers verschillen wel per postcode, bijvoorbeeld: in 2060 Antwerpen Noord gaat het over 52% van de kinderen, in 2018 Antwerpen over 12%.
  • In een bevraging gaf 14% van de respondenten van 2000 Antwerpen aan dat ze hun medische zorgen uitstellen omwille van de kostprijs.
    • Ook in 2060 (13,5%) en 2018 (12,10%) liggen cijfers boven de 10%
    • De cijfers voor Berchem (4,3%) en Linkeroever liggen (8,2%) lager.

💛 Sociaal-economische ontwikkelingen

  • Eerstelijnszone Antwerpen Centrum heeft een groot en divers aanbod aan vzw’s, organisaties en burgerinitiatieven die zich op de één of andere manier situeren in het zorg- en welzijnslandschap.
  • In Stad Antwerpen krijgt 22% van de inwoners mantelzorg en geeft 38% mantelzorg.
  • In de zone doet 15% van de inwoners regelmatig aan vrijwilligerswerk.
  • In 2020 studeerden 50 158 studenten aan een Antwerpse hogeschool of universiteit. 29% van deze studenten woont in Antwerpen.

💻 Technologische ontwikkelingen

In de huidige samenleving verloopt veel van de dienstverlening minstens gedeeltelijk digitaal. Vanuit de kringgesprekken die Eerstelijnszone Antwerpen Centrum organiseert om met PZON-vertegenwoordigers (PZON staat voor persoon met een zorg- en/of ondersteuningsnood) in gesprek te gaan, komt het signaal naar voren dat deze digitalisering een probleem vormt voor de (meest) kwetsbaren in de zone.

Uit Belgisch onderzoek blijkt ook dat de helft van de burgers digitaal kwetsbaar of ongeletterd is. De risicogroepen die terug te zien zijn:

  • personen met een laag inkomen,
  • personen met een laag opleidingsniveau,
  • personen ouder dan 55 jaar
  • en werkzoekenden.

🏘️ Huisvesting en zorgaanbod (ecologische ontwikkelingen)

  • In de wijk Oud-Berchem bevinden zich de meeste eigenaars van de zone: 55%.

  • De meeste huurders wonen in de wijken Amandus-Atheneum (73%), Stuivenberg (66%) en Linkeroever (59%).
  • In Antwerpen zijn er bijna 30.000 kandidaat-huurders op de wachtlijst voor sociale huisvesting. De gemiddelde wachttijd bedraagt ongeveer 1400 dagen.
  • In Stad Antwerpen zijn er in totaal 53 woonzorgcentra. In 2060 Antwerpen Noord is er een onderaanbod in de wijken Stuivenberg en Dam. In 2018 Antwerpen is er een onderaanbod in de wijken Zuid, Nieuw-Zuid en Zurenborg.
  • Over het huisartsen- en tandartsentekort is bewust gekozen om geen cijfers weer te geven. Vanuit de achterban hoort de eerstelijnszone dat de cijfers die er zijn niet representatief zijn voor de grote werkdruk bij deze beroepsgroepen.

💡 Algemene conclusie

Een zone dus met veel uitdagingen. Uitdagingen waarin Eerstelijnszone Antwerpen Centrum (on)rechtstreeks een rol kan spelen. Gelukkig zijn er ook heel wat kansen, om te beginnen met de betrokken partners in de algemene vergadering en de bredere achterban. In 2023 wordt daarom ingezet op verschillende thema’s. Niet elk thema heeft een concrete actie tot gevolg: de taak van de eerstelijnszone gaat ook over het opvolgen van acties die al opgezet zijn en het netwerk bij elkaar brengen en informeren:

  • Geestelijke gezondheid
  • Gezonde levensstijl
  • Ouderenzorg
  • Brug zorg en welzijn
  • Wijkgericht werken
  • PZON centraal

De cijfers uit de omgevingsanalyse kunnen ons helpen in het ontdekken van het unieke karakter van een bepaalde wijk. Al is de eerstelijnszone zich ervan bewust dat cijfers maar een gedeeltelijk beeld geven. Zeker in een stad als Antwerpen is er sprake van onderrapportage; denk aan doelgroepen zoals dak- en thuislozen, vluchtelingen en migranten, onverzekerden enzovoort. Daarom wordt het ‘kwalitatieve’ luik van de cijfers via de eerder genoemde kringgesprekken bekeken.

Deze omgevingsanalyse is tot stand gekomen door een werkgroep die bestond uit medewerkers uit de vier Antwerpse Eerstelijnszones. Deze werkgroep kadert binnen een bredere samenwerking van die eerstelijnszones; bij verschillende acties en projecten wordt altijd gekeken naar de mogelijkheid om kennis, expertise en werk te delen. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking rond het digitale platform Zipster. In de toekomst willen de vier Antwerpse Eerstelijnszones de samenwerking verstevigen en verduurzamen.

Volledige omgevingsanalyse

Duik je graag helemaal in de cijfers? Dan kan je hier de volledige omgevingsanalyse voor ELZ Antwerpen Centrum downloaden.

Omgevingsanalyse Antwerpen Centrum

Zelf aan de slag?

Gebruik je onze cijfers en inzichten voor je organisatie of doelgroep? Vermeld dan zeker altijd dat je de informatie hebt gehaald uit de omgevingsanalyse van de 4 Antwerpse eerstelijnszones en verwijs naar deze webpagina.