Werkgroep Malnutritie en Sarcopenie
Malnutritie en Sarcopenie: wat is dat?
Malnutritie:
Malnutritie is een toestand die ontstaat door een voedingspatroon waarin onvoldoende (veelal eiwit) of te veel voedingsstoffen (veelal energie) voorkomen, of in verkeerde verhoudingen.
Dit kan zijn door onvoldoende aanbod (vb hongersnood of armoede), gebrek aan eetlust, een verhoogde behoefte (vb door ziekte) of een gebits- of slikprobleem.
Hierdoor kunnen ongewenst gewichtsverlies en diverse aandoeningen ten gevolge van tekorten of verkeerde verhoudingen aan voedingsstoffen ontstaan.
Ook het verlies van spiermassa, spierkracht en spierfunctie (sarcopenie) kan een van de gevolgen zijn.
Weet dat iemand met overgewicht ook te weinig spiermassa kan hebben.
Men spreekt van ondervoeding als er minstens een waarneembaar kenmerk is (gewichtsverlies, lage BMI en spierverlies) in combinatie met minstens een oorzaak (verminderde voedingsinname of vertering en inflammatie of ziekte) (GLIM criteria).
Sarcopenie:
Sarcopenie kenmerkt zich in een verlies van spierkwaliteit en -kwantiteit. Door een snellere afbraak dan aanmaak van spieren (bij inactiviteit en/of ouder worden), neemt de spierkracht, de spierfunctie en de spiermassa af en waardoor het fysiek functioneren sterk vermindert. Dit verhoogt de kans op verminderde zelfredzaamheid en vallen.
Samenspel:
Toename van de spiermassa is essentieel voor het behoud van functionaliteit en hiermee de zelfredzaamheid van zieken en (kwetsbare) ouderen. Bij de behandeling van ondervoeding en verminderde spiermassa ligt de focus op voeding (voldoende eiwitinname, eiwitkwaliteit en spreiding over de dag) en beweging (krachttraining).
Bij de aanpak van malnutritie komen die zaken terug maar spelen ook geur- en smaakbeleving, mondtoestand, het slikmechanisme en de eetomgeving een belangrijke rol. Als er aan een of meerdere van deze facetten iets hapert dan kan dit op termijn een heel nefast effect hebben op het gewicht, de lichaamssamenstelling en de voedingsstatus. En dan moet je nog zelfstandig kunnen eten of eten bereiden...
Gevolgen:
- Gedaalde handknijpkracht en wandelsnelheid
- Verminderde mobiliteit
- Verminderde autonomie
- Minder levenskwaliteit
- Slecht genezende wonden en doorligwonden
- Meer kans op langdurige ziekenhuisopname
- Hogere ziektekosten
Wanneer actie ondernemen?
- Ongewenst gewichtsverlies (>10% in 6 maanden of >5% in 1 maand) = kleding die ongewenst losser komt te zitten
- BMI <18,5 of <20 voor >75 j
- Kauw- en/of slikproblemen
Belangrijk is om het probleem snel te herkennen en door te verwijzen naar een diëtist, die in samenspraak met de huisarts, kiné en logopedist een plan van aanpak zal uitwerken op maat van de persoon en z’n persoonlijke problematiek.
De follow-up zal multidisciplinair zijn in samenspraak met de wensen van de zorgvrager, de mantelzorgers en de eventuele aanwezige thuiszorgdiensten om het herstel te maximaliseren.
Opleidingen 2023
Voor thuisverpleging
- 13 februari 2023 (digitaal)
- 27 februari 2023 (digitaal)
- 2 maart 2023 (fysiek)
Voor logopedisten
- 30 maart 2023
Voor thuiszorgdiensten, mantelzorgers en patiënten
- Najaar 2023
Opleidingen 2022
Sessie 1 (Boterhammen met soep - 14/6/22 - 11u45 tot 13u30 - Den Boomgaard)
Lesgever Liesbeth Cornelis (diëtiste AZ Sint Blasius)
-
Wat is malnutritie/sarcopenie?
-
Hoe ontstaat het en wat zijn de gevolgen als we er niks aan doen?
-
Hoe herkennen?
-
Signalen die we opmerken en die alarmbellen moeten doen afgaan.
-
Wat kunnen we eraan doen?
-
Wie moeten we inschakelen om dit proces een halt toe te roepen en het omkeerbaar te maken?
-
Hoe kunnen we deze problematiek samen goed aanpakken?
Sessie 2 (digitaal 28/6/22 - 14-16 u)
Lesgever Shirin Van Mele (zelfstandige geriatrisch diëtiste)
-
Behandeling van malnutritie/sarcopenie
-
Waarop letten?
-
Wat kan ik zelf doen nadat er contact was met een diëtist?
-
Bereidingswijzen, menuplanning, food preppen en finger foods
-
warenkennis, etiketten lezen, producten vergelijken en tips voor het boodschappen doen
Sessie 3 (digitaal 15/9/22 - 14-16 u)
Lesgever Ria Vanderstraeten (zelfstandige oncodiëtiste)
-
Intake/waste bijhouden
-
De persoon centraal stellen
-
Smaaksturing
-
Wat en hoe serveren?
-
Hoe slechte eters overtuigen om te eten?
Sessie 4 (digitaal 13/10/22 – 14-16 u)
Lesgever Lies Verdyck (zelfstandige logopediste)
-
Slikproblemen en wat te doen om verslikken te voorkomen?
-
Aandachtpunten mondzorg
-
Houding aan tafel
Nutrition Day
