Omgevingsanalyse Antwerpen Zuid

🗺️ Grondgebied

Eerstelijnszone Antwerpen Zuid bestaat uit drie postcodes:

• 2020 Kiel
• 2660 Hoboken
• 2610 Wilrijk

Het is een zone met een stedelijk karakter. De drie postcodes hebben een gelijke bevolkingsdichtheid, met een uitschieter in de wijk Kiel (14-16 personen per vierkante meter).

🧑🏾‍🤝‍🧑🏻 Bevolkingscijfers en gezondheidscijfers (demografische ontwikkelingen)

Bevolkingscijfers

• Opvallend is dat de meeste mannen uit deze zone tussen de 10 en 14 jaar zijn. De meeste vrouwen zijn 30 tot 34 jaar. Bij de jongste leeftijden daalt het aantal inwoners (bevolkingskrimp).
• De meeste personen hebben een land van herkomst buiten-EU-27 (buiten de Europese Unie) (41,91%).
• In Eerstelijnszone Antwerpen Zuid zijn het meest gehuwde koppels met kind(eren) (41,68%), gevolgd door eenpersoonshuishoudens (15,58%).
• De meerderheid van de huishoudens (29,13%) heeft een laag inkomen (<14.670€/jaar).
• Het grootste deel van de populatie heeft als hoogst behaalde opleidingsniveau het lager secundair onderwijs (22,43%).

Gezondheidscijfers

Het statuut patiënt met chronische aandoening heeft het laagste cijfer in de wijk Kiel (9,61%) met als tegenhanger Wilrijk Centrum (14,73%). Bij deze cijfers moeten we wel rekening houden met een vermoeden van onderrapportage.

Sinds de COVID-crisis wordt meer aandacht gevestigd op mentale gezondheid. Het onderwerp lijkt ook meer bespreekbaar en verschillende organisaties zetten in op dit thema. Dit is ook nodig want uit onderzoek blijkt dat

• bijna de helft (44,6%) van de inwoners van Hoboken heeft een slaapstoornis
• bijna de helft van hele populatie binnen onze eerstelijnszone heeft last van stress.
• Verder geeft 10% van de respondenten in Kiel aan minder dan één keer per maand sociaal contact te hebben.

Er is een lage screeningsgraad van bevolkingsonderzoeken naar borstkanker, baarmoederhalskanker en dikke darmkanker. De vier Antwerpse Eerstelijnszones voorzien samen met Logo Antwerpen een overleg om het beleid en de acties binnen iedere eerstelijnszone en op wijkniveau goed af te stemmen.

💳 Economische ontwikkelingen

• Tussen de verschillende wijken zijn er duidelijke verschillen als het gaat om het netto-inkomen. In Wilrijk zijn de inkomens hoger ten opzichte van Antwerpen Kiel, Hoboken valt qua netto-inkomen tussenin.
• Het percentage personen met een verhoogde tegemoetkoming ligt het hoogst in de wijk Kiel (50,3%) en het laagst in de wijk Neerland (10,1%).
• Daarnaast ligt het aantal personen met een leefloon opnieuw het hoogst in Antwerpen Kiel en het laagst in Wilrijk.

In de analyse werden de stijgende elektriciteits- en gasprijzen van de afgelopen maanden nog niet opgenomen. Deze stijgingen zullen vermoedelijk een aanzienlijke impact hebben op de economische parameters. Zo kan de energiecrisis zorgen voor meer uitstel van medische zorgen door betalingsmoeilijkheden.

• 27,3% van de Antwerpse kinderen groeien op in kansarmoede.

In onze zone merken we verschillen per postcode, bijvoorbeeld:

• in 2610 Wilrijk gaat het over 16,8% van de kinderen
• in 2660 Hoboken over 27,6%
• in 2020 Antwerpen loopt het cijfer op tot 47,1%

Ook in deze de cijfers zijn de laatste crisissen nog niet (volledig) zijn verwerkt.

💛 Sociaal-economische ontwikkelingen

Mantelzorg

• Er zijn het meest mantelzorgers in Hoboken (24,1%), gevolgd door Wilrijk (21,2%) en district Antwerpen (19,0%).
• Binnen het district Antwerpen wordt het minste mantelzorg gegeven (36,1%), in Hoboken 42,7% en in Wilrijk 40,2%.

Sport

• Binnen de districten Antwerpen (54,6%) en Hoboken (54,3%) sporten ongeveer evenveel mensen minstens één keer per week 20 minuten. In Wilrijk ligt het percentage hoger (60,2%).
• De inwoners van Hoboken sporten meer in eigen stad ten opzichte van de inwoners van district Antwerpen en Wilrijk.
• Bij de inwoners van Wilrijk en Hoboken is een hoge tevredenheid over de sportvoorzieningen, de inwoners van het district Antwerpen zijn minder tevreden over de sportvoorzieningen.

Studenten

Bijna drie vierde van de Antwerpse studenten woont niet binnen Stad Antwerpen.

• De Universiteit van Antwerpen heeft drie campussen in de postcodes Kiel en Wilrijk.
• KDG Hogeschool heeft één campus in Hoboken.
• Op ons grondgebied is er daardoor een ruim aanbod aan studentenkamers.

💻 Technologische ontwikkelingen

Uit Belgisch onderzoek blijkt dat de helft van de burgers digitaal kwetsbaar is. Die burgers ondervinden moeilijkheden om hun weg te vinden in het kluwen aan websites, apps,...

De risicogroepen zijn:

• personen met een laag inkomen
• een laag opleidingsniveau
• personen ouder dan 55 jaar
• werkzoekenden

Vanuit het netwerk krijgen we het signaal dat meer en meer burgers problemen ondervinden om hun weg te vinden in de nieuwe digitale ontwikkelingen.

• Veel organisaties geven ondertussen ondersteuning bij het gebruik van digitale toestellen.
• Web.punt biedt ook bredere opleidingen aan rond technologie en software.

🏘️ Huisvesting en zorg- en welzijnsaanbod (ecologische ontwikkelingen)

Wonen

• De bebouwingsgraad (tussen 7,3% en 37,9%) ligt gezien het stedelijk karakter van Eerstelijnszone Antwerpen Zuid hoger dan het provinciaal cijfer (5,2%).
• De wijk met de hoogste bebouwingsgraad is Hoboken-Noord (37,9%) gevolgd door Antwerpen Kiel (35,7%).
• De wijken met de laagste bebouwingsgraad zijn Middelheim (7,3%) en Hoboken-West (11,1%).

Binnen de eerstelijnszone wonen de meeste eigenaars in de wijk Hoboken-Noord, gevolgd door de wijken Hoboken-Centrum en Kiel. De meeste huurders wonen in Kiel, gevolgd door de wijken Hoboken-Centrum en Hoboken-Noord.

Middelheim en Kiel zijn binnen de eerstelijnszone de wijken waar meer inwoners vertrekken uit de wijk dan er zich vestigen. In de wijken Neerland en Hoboken-Zuidoost komen meer inwoners toe in de wijk dan er vertrekken.

Sociaal wonen

• De meeste sociale huurwoningen zijn aanwezig in de wijk Kiel (3089).
• Het beschikbaar aanbod aan sociale huurwoningen in Kiel (40,8%) is veel hoger dan het provinciaal (6,5%) en Vlaams niveau (6,0%).
• In Antwerpen (12,4%) is het percentage gezinnen op de wachtlijst van sociale huisvestingsmaatschappijen hoger t.o.v. de provinciale (7,1%) en Vlaamse cijfers (5,7%).

Zorgaanbod

• Uit cijfers van 2021 blijkt dat er een onderaanbod is voor wonen in de woonzorgcentra in zowat alle wijken in de eerstelijnszone.

Meer recente cijfers over de dagverzorgingscentra, gepresteerde uren gezinszorg & thuiszorg en centra voor kortverblijf zijn nodig om een correct beeld te schetsen van de situatie in de regio.

De cijfers rond huisartscontact en huisartsen- en tandartsentekort zijn onvoldoende beschikbaar om correcte conclusies te formuleren.

Welzijnsaanbod

• In Antwerpen zijn er in verhouding aanzienlijk minder kinderopvangplaatsen voor schoolgaande kinderen dan voor baby’s en peuters.
• Verder zijn er in Antwerpen voldoende lokale dienstencentra (92,3%) ten opzichte van het aantal dienstencentra dat idealiter nodig is.

⚖️ Politiek-juridische ontwikkelingen

Zoals iedere eerstelijnszone is het belangrijk dat ook Eerstelijnszone Antwerpen Zuid het beleid van het lokaal bestuur en de Vlaamse en federale overheden opvolgt. Vooral de politieke ontwikkelingen rond gezondheid en welzijn zijn belangrijk. Zoals in andere eerstelijnszones is er een vertegenwoordiging van het lokaal bestuur in het bestuur van de eerstelijnszone.

💡 Algemene conclusie en acties

De wijk Kiel is binnen de zone de wijk met het meeste diversiteit en uitdagingen. Dat brengt ook wel wat hindernissen met zich mee. In het kader van het project Zorgzame Buurten werd een project ingediend voor deze wijk: Zorgzaam Kiel.

Binnen de vier Antwerpse Eerstelijnszones wordt momenteel samen ingezet op het vormen van de (digitale) brug tussen zorg en welzijn. Om dit te doen is niet alleen het in kaart brengen van de zorgverstrekkers maar ook de welzijnsactoren aangewezen, met behulp van de vernieuwde sociale kaart.

Inzetten op samenwerking

In de afgelopen periode zijn overkoepelende acties met de vier Antwerpse Eerstelijnszones efficiënt verlopen en een meerwaarde gebleken. Hierop wordt verder ingezet. Kennis delen, taken verdelen en krachten bundelen zijn een enorme ondersteuning in de dagdagelijkse werking.

En waar nodig wijkgericht werken

De cijfers tonen vaak ook diversiteit tussen de verschillende zones. Deze omgevingsanalyse kan alvast een leidraad zijn om de mogelijke noden in de eigen wijken beter te plaatsen of zelfs te ontdekken.

Zo kan ingezet worden op projecten die in één of meerdere wijken de nodige ondersteuning geven. De expertise kan beter worden gebundeld en er is een efficiënt kader om projecten op te zetten. De kans op een duurzaam project is groter.

Evalueren

Eerstelijnszone Antwerpen Zuid wilt samen met het eigen netwerk, maar ook met de partners in de regio, de data grondig bekijken en samen (doelgerichte) acties opzetten. Op deze manier wordt samen ingezet op de juiste acties in de regio en kunnen de meest kwetsbare doelgroepen zo goed mogelijk worden bereikt.

Door bepaalde rubrieken jaarlijks of tweejaarlijks te herevalueren kunnen evoluties opgevolgd worden. Als bepaalde noden ingevuld zijn, kan er ingezet worden op nieuwe prioriteiten binnen de eigen regio. Daarom is de werkgroep binnen de vier Antwerpse Eerstelijnszones van plan om met enige regelmaat de omgevingsanalyse te voorzien van de nodige updates.

Volledige omgevingsanalyse

Duik je graag helemaal in de cijfers? Dan kan je hier de volledige omgevingsanalyse voor ELZ Antwerpen Centrum downloaden.

Zelf aan de slag?

Gebruik je onze cijfers en inzichten voor je organisatie of doelgroep? Vermeld dan zeker altijd dat je de informatie hebt gehaald uit de omgevingsanalyse van de 4 Antwerpse eerstelijnszones en verwijs naar deze webpagina.