Perinatale zorg

In 2025 kregen alle Eerstelijnszones de opdracht om de implementatie van het interfederaal plan geïntegreerde zorg te ondersteunen.
Binnen ELZ Regio Aalst vond op 23 april 2025 een eerste overleg plaats met enkele relevante partners om te verkennen hoe dit plan lokaal vorm kan krijgen.

De ELZ zal bij de verdere uitrol van het perinataal programma een faciliterende en coördinerende rol opnemen en de voortgang van de implementatie opvolgen.

Op deze webpagina lees je meer over perinatale zorg en over de lokale aanpak van het perinataal programma in onze regio.

Wat is perinatale zorg?

De perinatale periode omvat de verschillende fases van het ouderschap: van de kinderwens, de zwangerschap, de postpartumperiode, tot de eerste levensjaren van het kind (de eerste 1000 dagen).

Perinatale zorg verwijst naar alle medische, psychologische en sociale ondersteuning die (aanstaande) ouders en hun kinderen ontvangen tijdens deze periode. Het gaat dus niet enkel om medische opvolging, maar ook om emotionele begeleiding, opvoedingsondersteuning en het versterken van het netwerk rond het gezin.

De eerste 1000 dagen (van conceptie tot twee jaar na geboorte) zijn cruciaal voor de ontwikkeling van een kind. In deze periode wordt de basis gelegd voor het lichamelijk, psychisch en sociaal welzijn op lange termijn. Een goede start maakt dus een groot verschil. Daarom is het belangrijk om meer en beter te investeren in perinatale zorg.

Om die reden werd het interfederale programma perinatale zorg gelanceerd.

Het perinataal programma

Vandaag is de perinatale zorg nog niet voldoende afgestemd op de noden van zwangere vrouwen en hun gezin. Tegelijk tonen cijfers aan dat één op vijf zwangere vrouwen kampt met mentale problemen, en dat één op zeven kinderen opgroeit in kansarmoede. Opvallend is dat 75% van deze gevallen onder de radar blijven en dus geen gepaste hulp en ondersteuning ontvangen.

Om daar verandering in te brengen, zet het perinataal programma in op vroegdetectie. De Born in Belgium-screeningstool helpt zorg- en welzijnsactoren om psychosociale kwetsbaarheden tijdig te herkennen en gezinnen op een gepaste manier toe te leiden naar zorg en ondersteuning.

Doelstellingen

Het perinataal programma wil alle zorg en ondersteuning tijdens de perinatale periode geïntegreerd organiseren in een doorlopend traject, afgestemd op de persoonlijke noden van de zwangere vrouw en haar gezin.

Het programma werkt volgens een drietrapsaanpak:

1. Toegankelijkheid: ervoor zorgen dat alle (aanstaande) ouders met specifieke behoeften toegang krijgen tot het programma.
2. Zorg op maat: aanbieden van hulp en ondersteuning op maat voor elk gezin, met een multidisciplinaire aanpak.
3. Coördinatie: goed afgestemde en samenhangende perinatale zorg, waarbij verschillende zorg- en welzijnsactoren samenwerken.

Om het perinataal programma te implementeren in regio Aalst, vertalen we deze principes naar de lokale context. Dat doen we door duidelijke en gedragen samenwerkingsafspraken op te stellen met alle betrokken partners.

Doelgroep

De primaire doelgroep van het perinataal programma zijn zwangere vrouwen, hun partners en kinderen.

Daarnaast richt het programma zich ook op een secundaire doelgroep:

• Het informele netwerk van het gezin, zoals familieleden, vrienden en andere personen die een belangrijke ondersteunende rol spelen voor de zwangere vrouw of het gezin.
• De zorg- en welzijnsactoren die betrokken zijn bij zwangerschap, geboorte, jonge gezinnen en welzijn.

Born in Belgium-screeningstool

De Born in Belgium-screeningstool brengt psychosociale kwetsbaarheden bij zwangere vrouwen in kaart. De tool screent op 15 indicatoren, zoals opleidingsniveau, verblijfsstatus, financiële situatie, sociale steun, angst of depressie, en medicatie- of middelengebruik. Het is de bedoeling dat alle zwangere vrouwen deze screening doorlopen bij een zorg- of welzijnsactor.

De resultaten van de screening zijn beschikbaar voor de betrokken zorg- en welzijnsactoren, zodat zij een gedeeld beeld van de situatie hebben. Op basis van het aantal en de aard van de kwetsbaarheden wordt een actieplan opgesteld. Dat plan geeft duidelijk weer welke professionals betrokken zijn en naar wie eventueel kan worden doorverwezen.

• Bij één kwetsbaarheid heeft de zwangere vrouw recht op een persoonlijk adviesgesprek. Daarin worden de resultaten besproken en wordt een zorg- en ondersteuningsplan opgesteld.
• Bij twee of meer kwetsbaarheden wordt zorg- en welzijnscoördinatie opgestart, onder leiding van een vertrouwenspersoon. Samen met het gezin wordt een zorg- en ondersteuningsplan uitgewerkt, met duidelijke doelstellingen en een team van betrokken professionals. Daarnaast kan er een perinataal overleg plaatsvinden waarin de verschillende zorg- en welzijnsactoren worden afgestemd op het plan, zodat iedereen rond het gezin dezelfde richting uitgaat.

Kerngroep

De kerngroep is verantwoordelijk voor de voorbereiding, opvolging en coördinatie van de implementatie van het perinataal programma binnen ELZ Regio Aalst.
Deze groep neemt geen inhoudelijke beslissingen, maar bereidt de voorstellen voor de projectgroep voor, zodat de beslissingen die daar genomen worden goed onderbouwd zijn.

De kerngroep wordt ondersteund door implementatiecoach Zohra Diuoani, die de groep adviseert en informatie vanuit hogerhand aanreikt.

Partners in de kerngroep:

Projectgroep

De projectgroep vormt het beslissingsorgaan binnen ELZ Regio Aalst. Alle betrokken partners uit zorg en welzijn, met een hart voor perinatale zorg, worden hiervoor uitgenodigd.
De projectgroep neemt gedragen beslissingen over de implementatie van het perinataal programma binnen onze zone.

Partners in de projectgroep:

(lijst volgt)

Kick-off perinataal programma

Wil je samen met collega’s en andere eerstelijnsactoren het pad helpen uittekenen voor het perinataal programma binnen het interfederaal plan in onze regio?

Wil je meer weten over de Born in Belgium-screeningstool?

Schrijf je dan hier in voor de kick-off van het perinataal programma op 15/01/2026.

Tijdens een eerste bijeenkomst met de projectgroep denken we samen na over hoe de perinatale zorg er vandaag uitziet, en hoe we die in de toekomst nog beter kunnen organiseren. Geïntegreerde, toegankelijke zorg en ondersteuning staan hierbij centraal. We denken ook na over hoe de Born in Belgium-screeningstool in onze regio gebruikt kan worden.

Iedereen met een hart voor perinatale zorg is welkom om dit mee vorm te geven!

Wat kan je verwachten van deze bijeenkomst?

• Een toelichting over het perinataal programma door An-Sofie Van Parys.
• Meer informatie over hoe je een partnerschap kan afsluiten met Born in Belgium.
• Inspirerende tafelgesprekken over de sterktes, noden en uitdagingen in de huidige perinatale zorg.
• Een blik vooruit: hoe kunnen we de toekomstige perinatale zorg samen vormgeven?
• Afsluiten doen we graag met een drankje.

Praktische informatie

• Locatie: LDC De Maretak, zaal winter
• Datum: 15/01/2026
• Tijdstip: onthaal vanaf 19u - aanvang om 19u30 - einde voorzien rond 21u30
• Accreditatie wordt voorzien voor huisartsen.
• Aanwezigheidsattesten kunnen worden bekomen.

Tijdslijn

Na de kick-off van het perinataal programma gaat de kerngroep verder aan de slag met de input uit de eerste bijeenkomst: de sterktes, noden, aanbevelingen en toekomstvisie rond perinatale zorg in onze regio.

Op 19 maart 2026 komt de projectgroep opnieuw samen. Op basis van de verzamelde input wordt een flowchart opgesteld die de gewenste organisatie van de perinatale zorg in regio Aalst visualiseert. Tijdens deze tweede bijeenkomst verfijnen we dit schema verder: waar zijn er nog hiaten en hoe kunnen we samen tot gedragen oplossingen komen.

Tijdens de derde en laatste bijeenkomst op 7 mei 2026 werken we met de aangepaste flowchart en leggen we de samenwerkingsafspraken vast met alle betrokken zorg- en welzijnsactoren. Op dat moment wordt als het ware het perinataal netwerk binnen onze regio geboren.

Deze tijdslijn is dynamisch: naargelang de input en inzichten uit de verschillende bijeenkomsten met de projectgroep kunnen er nog aanpassingen gebeuren.

Contact

Bij vragen of bedenkingen kan je contact opnemen met Margo Biebuyck: margobiebuyck@elzregioaalst.be