Werkgroep Gezondheidsvaardigheden en Patiënt Empowerment

In België heeft ongeveer 33% van de volwassenen moeilijkheden met het vinden, begrijpen en toepassen van informatie over gezondheid. Dit groot aantal volwassen beschikt bijgevolg over beperkte gezondheidsvaardigheden. In de praktijk uit zich dit bijvoorbeeld door:

• Moeite hebben met het begrijpen van een bijsluiter van medicatie waardoor er een incorrecte inname van medicatie ontstaat of medicatie verkeerd wordt bewaard
• Moeite hebben met de taal van informatieve brieven, folders of websites waardoor iemand belangrijke informatie rond gezondheid mist of verkeerd begrijpt
• Moeite hebben met het invullen van een formulier bij aanmelding aan een loket waardoor ze niet langs komen

Het project kreeg de naam ‘Op weg naar een gezondheidsvaardige ELZ Dender’. Dit project wordt gerealiseerd met de steun van het Fonds Dr. Daniël De Coninck, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

Het doel? De leden van ELZ Dender kennis laten maken met het belang een begrijpbare organisatie te zijn. Dit houdt in dat we jou als organisatie en jouw medewerkers kunnen helpen groeien in het meer begrijpbaar worden voor (potentiële) cliënten. Hierdoor vinden ze bijvoorbeeld beter de weg naar hulp en zorg die ze nodig hebben.

De Nederlandse organisatie PHAROS ontwikkelde een online test waarmee je kan zien hoe jouw organisatie scoort op begrijpelijke informatie en communicatie.
Meer informatie over deze test lees je hier:

Na het invullen van de test ontvang je een rapport met daarin heel wat informatie en linken naar Nederlandse organisaties en websites. Klik hier voor meer informatie naar websites en organisaties uit Vlaanderen/België die werken rond gezondheidsvaardigheden en gezondheidsvaardige organisaties:

In kader van het project hadden zorg- en welzijnsorganisaties de kans om tussen september en november de mogelijkheid om de PHAROS-test in te vullen. Met deze test kon je zien hoe begrijpelijk jouw organisatie nu al is voor zorgvragers.

Wat viel ons op bij de antwoorden op de PHAROS-test?

PHAROS bezorgde ons een overzicht van de antwoorden die werden ingevuld. We analyseerden deze resultaten en komen tot de volgende conclusies:

Een ruime meerderheid gaf aan dat

• hun medewerkers het belang van het thema gezondheidsvaardigheden kennen
• ze getraind zijn om begrijpelijk te communiceren met de doelgroep
• de organisatie extra ondersteuning biedt aan patiënten of cliënten voor wie de standaardcommunicatie te ingewikkeld is
• en er extra inspanningen worden geleverd om iedereen goed te bereiken met communicatie en zorg

Waar voorlopig minder aandacht aan wordt gegeven is

• het opnemen van het thema gezondheidsvaardigheden in het beleid van de organisatie met daaraan praktische en financiële afspraken gekoppeld
• het testen op begrijpelijkheid door mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden van de schriftelijke en digitale materialen
• het testen op toegankelijkheid van de contactinformatie op de website, het telefonisch keuzemenu en bewegwijzering in het gebouw
• het delen van kennis en ervaringen over begrijpelijke communicatie met elkaar en met andere organisaties

Een volledig overzicht van alle antwoorden op de 10 stellingen uit de PHAROS-test vind je hier:

➢ CLEVER (Artevelde Hogeschool)

CLEVER vertrekt vanuit betekenisvolle activiteiten van de persoon met de zorg- en ondersteuningsnood en ondersteunt het gesprek tussen de persoon en de hulpverlener om de doelen van de persoon helder te krijgen. Betekenisvolle activiteiten zijn immers cruciaal in het leven van individuen. Ze zijn bij wijze van spreken noodzakelijk voor een lang, gezond en gelukkig leven. Door het gesprek daarover aan te gaan en samen doelen te identificeren wordt de regie bij de persoon zelf gelegd.

Meer informatie: https://www.arteveldehogeschool.be/projecten/clever-doelbepaling-eerste…

➢ De Doelzoeker (Vlaams Patiënten Platform)

De doelzoeker is een hulpmiddel om na te denken over je eigen leven:

• Wat vind jij belangrijk?
• Waar krijg je energie van?
• Waar sta je ’s ochtends met plezier voor op?

Het zijn de antwoorden op die vragen die richting geven aan je leven. Doelzoeker helpt je om hierover na te denken zodat je je eigen doelen kan formuleren. Deze doelen kan je vervolgens bespreken met je zorgverleners (bijvoorbeeld met je huisarts, kinesitherapeut, gezinshulp…) en met je eigen omgeving (bijvoorbeeld met je partner, kinderen, mantelzorger…). Zo kan je samen de zorg maximaal afstemmen op jouw doelen.

Meer informatie op https://vlaamspatientenplatform.be/nl/doelzoeker

➢ Zorg Esperanto (Familiezorg West-Vlaanderen)

Zorg-Espranto is een methodiek die sociale professionals, zorgvragers en mantelzorgers kunnen hanteren. Zorg-Esperanto helpt uit te zoeken wat ‘goede zorg’ betekent. Het biedt een taal om hierover te praten. Het slaat een brug tussen zorgvragers, mantelzorgers en zorgverleners. Het is een hulp voor persoonsgerichte zorg.

Meer informatie: http://www.familiezorg-wvl.be/zorgesperanto.aspx

De methodiek van Zorg-Esperanto kent nu ook een digitale vertaling ter ondersteuning van mantelzorgers, ontwikkeld door het Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde, ACHG - KU Leuven en Ons Zorgnetwerk vzw.

Meer informatie: https://www.keuzewijzermantelzorg.be

➢ Samenspraak (Vlaams expertisepunt mantelzorg)

Samen in gesprek gaan is belangrijk voor een goede samenwerking in de zorg. Wat zijn de verwachtingen? Zitten we op één lijn? Daarom werd 'Samenspraak' ontwikkeld. Dit is een fiche die mantelzorgers, zorgvragers en professionele hulpverleners helpt om in gesprek te gaan als evenwaardige partners. Het maakt de ervaringen en verwachtingen van de verschillende partijen bespreekbaar.

Meer informatie: https://www.mantelzorgers.be/Pages/Samenspraak.aspx

➢ Spinnenwebmodel/Mijn positieve gezondheid (Positieve Gezondheid België)

'Mijn Positieve Gezondheid' is een test die laat zien hoe je zelf vindt dat het met je gaat. Want gezondheid is meer dan niet ziek zijn. Over ieder onderwerp krijg je zeven vragen. Scoor je hoog of laag? Met je antwoorden wordt je persoonlijke ‘gezondheidsoppervlakte’ berekend. Dit wordt weergegeven in het Spinnenweb, dat toont hoe jij je gezondheid ziet op dat moment, waar het al goed gaat en waar het nog beter kan.

Meer informatie: https://www.mijnpositievegezondheid.be/

➢ Samen Beslissen

Bij Samen Beslissen zoeken mensen samen met een zorgverlener naar de behandeling of zorg die het beste bij hem of haar past. Wat het beste past, hangt af van wat iemand belangrijk vindt. Samen Beslissen gebeurt in één of meer gesprekken. Daarin bespreken zorggebruiker en zorgverlener samen alle mogelijkheden en wat deze betekenen voor iemands leven.

Meer informatie: https://begineengoedgesprek.nl/

➢ Onder Vier Ogen methode (Sensoa)

Seksuele gezondheid maak je proactief bespreekbaar met het Onder Vier Ogen methode.

Meer informatie: https://www.sensoa.be/als-professional-praten-over-seksuele-gezondheid

➢ Levenswensen (CM en End-of-Life Care)

‘Levenswensen’ helpt je om op een eenvoudige en laagdrempelige manier na te denken over het levenseinde en de bijhorende voorkeuren en wensen. ➢ Je kiest uit 37 kaarten met omschreven ‘wensen’ wat voor jou op dit moment en in moeilijke tijden belangrijk is. Daarnaast zijn er 2 jokerkaarten waarop je je heel persoonlijke wensen of voorkeuren noteert. Dat kunnen ook heel kleine dingen zijn waarvan je geniet, maar die mogelijk heel wat mensen niet weten. ➢ Als je weet wat je wil, kun je de gekozen, maar ook de niet-gekozen kaarten bespreken met je familie, vrienden en/of zorgverlener(s).

Meer informatie: https://www.cm.be/ziekte-en-behandeling/vroegtijdigezorgplanning/levens…

➢ Persoonsgerichte zorg 2.0 (Dubois & van Rij)

Persoonsgerichte zorg 2.0 is het de patiënt waar mogelijk en wenselijk in staat stellen om eigen regie te voeren, waarbij de gezondheid mede centraal staat en niet alleen de aandoening. De patiënt krijgt zelf een actieve rol in het omgaan met zijn gezondheid, op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo…..tenslotte is niet iedereen hetzelfde. Door als een coachende zorgprofessional samen met ( en niet voor ) de patiënt over doelen en acties te beslissen, en de persoon achter de aandoening te zien zal samen beslissen haalbaar worden.

Meer informatie: https://www.duboisvanrij.nl